یکی از اساسی ترین برنامه های پیشگیری از بروز بیماری ها و حوادث ناشی از کار در کشورهای عضو سازمان بین المللی کار و بهداشت جهانی انجام معاینات پزشکی برای افراد شاغل می باشد.
در کشور ایران سازمان تأمین اجتماعی به عنوان مهمترین و عظیم ترین سازمان حامی نیروی کار و تولید در برابر آسیب های گوناگون می باشد.
این سازمان قانوناً موظف شده تا تسهیلاتی را جهت ارائه خدمات مربوط به معاینات پزشکی شاغلین بیمه شده در مجموعه کلینیک های طب کار ایجاد نماید.
برخی از مهمترین اهداف در معاینات پزشکی شاغلین بخصوص برای کارفرمایان و سازمانهای بیمه گر عبارتند از :
در معاینات پیش از استخدام:
– اطمینان یافتن از اینکه فرد استخدام شده از نظر جسمی و روانی برای کار مورد نظر مناسب می باشد ( ماده 90 قانون تامین اجتماعی )
– به کار گماردن کارگران در مشاغلی که متناسب با ظرفیت های جسمی و روانی آنها باشد
در معاینات ادواری – اختصاصی و … :
– اثبات وجود یا عدم وجود اثرات احتمالی ناخوشایند کار بر سلامت فرد.
(که در آینده ممکن است منجر به از کارافتادگی فرد شاغل و ادعای خسارت توسط وی یا سازمان بیمه گر گردد)
– شناسایی و پیشگیری از بیماری های حرفه ای که به واسطه نوع شغل در افراد ایجاد می گردد.
(مانند انواع خاصی از سرطان ها که اکثراً علیرغم صرف هزینه های هنگفت متأسفانه غیر قابل درمان هستند.درهنگام شروع علائمی ندارند و تنها از طریق معاینات و گاهی با یک آزمایش بسیار ساده و کم هزینه می توان به وجود آنها پی برد و از پیشرفت آنها جلوگیری کرد)
مهمترین اهداف معاینات پزشکی پیش از استخدام عبارتند از :
– تعیین قابلیت جسمی، روانی كارگر برای كار مورد نظر
– حفظ سلامت سایر كارگران
– حفظ صنعت و سرمایه
– تعیین اختلالات و عوارض قبلی كارگر و ثبت در پرونده وی
– كشف بیماریهای قابل سرایت كارگر و جلوگیری از انتشار آن ها بویژه در افرادی كه با مواد غذایی سروكار خواهند داشت
– تشكیل پرونده پزشكی و استفاده از آن در مراجعات بعدی كارگر
– آشنا شدن به روحیات كارگر و اطلاعات بهداشتی وی
روش انجام معاینات قبل از استخدام :
1- گرفتن شرح حال متقاضی : شامل سوابق فردی و خانوادگی از نظر ابتلا به بیماری ها و مشاغل قبلی وی
2- ثبت عوامل زیان آور در فرم معاینات بر اساس گزارش بازدید از مراحل و محیط كار توسط كارشناس بهداشت حرفه ای
3- معاینه اندام ها : معاینه عمومی دستگاههای قلب و عروق، ریه ها و کلیه ها، اعصاب، چشم و گوش که توسط “پزشک دوره دیده طب کار” انجام می شود.
4-درخواست انجام آزمایش های پاراکلینیک مورد نیاز بر اساس نوع مواجهه شاغل :
شامل آزمایش خون و ادرار از نظر قند، چربی، عفونت، نوارقلب و در برخی موارد بسته به نوع شغل عکسبرداری و …